W dniu 27 marca tego roku na ostatnim piętrze Traffic Club przy Brackiej 25 w Warszawie odbyło się spotkanie pt. "Granice prawa w fotografii mody", zorganizowane przez Fashion Law Business i Akademię Soft Skills dla Prawników, pod patronatem Instytutu Allerhanda i przy współpracy kancelarii prawnej Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy.
Pierwszym z prelegentów był Sebastian Daniel Woźniak, właściciel agencji modelingowej 4MIDABLE MANAGEMENT. Sebastian przedstawił, jak wygląda taka praca "od kuchni". W trakcie opowiadania, pojawiły się między innymi takie zagadnienia jak: model jako produkt - czyli chęć przedstawienia danej osoby w jak najlepszym świetle, ukazania najlepszych cech danego modela czy modelki, zaprezentowania ich w najbardziej pożądany sposób przez inne agencje - często zagraniczne; booker - czyli osoba pełniąca funkcję pośrednika pomiędzy modelem czy modelką a klientem, który chce "zarezerwować" ich do swojej sesji czy wybiegu; skaut - swoisty researcher, szukający kandydatów na modeli, zwłaszcza w tłumie, na ulicy, a więc osoba nie mająca nic wspólnego z harcerstwem, i wiele innych. W trakcie wykładu Sebastian zaznaczył, jak bardzo ważne są kwestie prawne w pracy agencji modelingowej, obecne od samego początku współpracy z danym modelem czy modelką. Poczynając od kontraktu pomiędzy modelem a agencją (terminy, wynagrodzenie itd), przez prawo do wykorzystywania jego wizerunku i inne podobne zagadnienia. Jest ich całe mnóstwo. Co ciekawe, tylko jedna agencja modelingowa w Warszawie korzysta z pomocy prawnika wewnętrznego, tzw. in-house lawyera. Praca modela czy modelki to nie tylko przyjemności. Opowiedziała nam o tym modelka agencji 4MIDABLE MANAGEMENT.
Anna Sakowicz, modelka wspomnianej agencji, przedstawiła po krótce, jak wygląda życie i zawód modelki. Ponieważ Ania ciągle studiuje i nie chce tego zaniedbywać, musi łączyć naukę z pracą i ciągłymi wyjazdami. Bo praca modelki to życie na walizkach. Zwłaszcza w okresie Fashion Weeks, gdzie zdarza się jej latać bez przerwy. Jest to męczące, trzeba być bardzo zdeterminowanym i wiedzieć, czego się chce. Odpowiednie nastawienie psychiczne i odporność na stres czy tęsknotę są tu bardzo ważne. Często są to bowiem 2 miesiące z dala od domu i bliskich np. w jednym z krajów azjatyckich. Podróżowanie i możliwość zobaczenia wielu egzotycznych miejsc - to jednak zdecydowany plus tej pracy. Ponieważ najwięcej castingów organizowanych jest w Azji, Ania wielokrotnie bywała w Szanghaju, Seulu czy na Tajwanie. Innym ważnym aspektem pracy modelki jest współpraca z fotografami. Często bywa to bardzo trudne, gdyż fotografowi zależy przede wszystkim na udanym zdjęciu, a nie na tym, by modelka dobrze na nim wyglądała. Dlatego zdarzają się zdjęcia z przymkniętym okiem, ale pięknym tłem... Fotografie pojawiają się później na stronie agencji, a często w całym Internecie. Zagadnienie wykorzystywania czyjegoś wizerunku czy kopiowania i udostępniania fotografii to ważne zagadnienie prawne. Kolejnym panelem spotkania był wykład dwójki prawników na ten i inne pokrewne tematy.
Mecenas Sylwia Duszyńska i Mecenas Wiktor Rainka z kancelarii prawnej Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy w formie trzyczęściowego wykładu przedstawili podstawowe zagadnienia związane z prawnymi aspektami fotografii mody. Pierwszym elementem wykładu była "Fotografia w modzie". Prawnicy, za pomocą kilku przykładów, przedstawili, jakie ograniczenia prawne mogą spotkać osoby używające fotografii osób, miejsc, a nawet kompozycji florystycznych, dla różnych celów - także modowych. Czy możemy bezkarnie wykorzystać czyjeś zdjęcie, przedstawiające piękną łąkę z psem, np na swojej stronie internetowej? Należy pamiętać o ochronie utworu, którym może być nie tylko fotografia, ale także czyjaś grafika. Zanim bezwiednie umieścimy taką na ubraniach i zaczniemy sprzedawać je np na Allegro, zastanówmy się nad prawami autorskimi, które mogą chronić ten utwór. W tym miejscu pojawiła się dyskusja - co jest utworem?, czy każde zdjęcie, nawet reporterskie, to już utwór? Jest to zagadnienie skomplikowane i każdą tego typu sytuację, poddaną ocenie prawnej, musi rozstrzygnąć sąd. Co należy więc zrobić, jeśli bardzo podoba nam się jakieś zdjęcie - osoby czy rzeczy - i chcemy je wykorzystać? Najlepiej i najbezpieczniej będzie poprosić jego autora o zgodę na wykorzystanie. Możemy także zainspirować się nim - ale tylko w dozwolonych granicach. Bardzo łatwo jest bowiem zostać posądzonym o plagiat. Należy pamiętać, że prawo autorskie chroni nawet w sytuacji, gdy nie ponosimy winy w swoim działaniu sprzecznym z prawem.
Kolejnym punktem wykładu była "Moda na fotografii". Przedmiotem są tu przede wszystkim zdjęcia z wybiegów, udostępniane nie tylko na portalach społecznościowych, ale również na blogach, zwłaszcza poświęconych modzie, które są obecnie niezwykle popularne. Czy można skorzystać z takich zdjęć w ramach tzw. dozwolonego użytku? Czy w ramach wolności artystycznej bloggerka może posłużyć się zdjęciami modelek z wybiegu w kreacjach projektanta, np Prady, na wiosnę/lato 2013? Dozwolony użytek nie może godzić w interesy twórcy. Dlatego, celem przykładu, przedstawiony został kadr z filmu "Kac Vegas", gdzie marka Louis Vuitton oskarżyła jego twórców o to, że w filmie użyto podróbki torby z logiem marki, co ewidentnie naruszało jej dobry wizerunek (sprawa Louis Vuitton vs. Warner Bross).
Ostatnim z elementów, poruszonych w wykładzie, był "Wizerunek na fotografii". Prawo do wykorzystywania czyjegoś wizerunku jest bardzo często naruszane nie tylko przez osoby prywatne, publikujące czyjeś zdjęcia w Internecie, ale także przez duże firmy, np koncerny modowe czy sieci sklepów. Jako przykład powołana została firma odzieżowa Reserved, która na swoich koszulkach umieściła zdjęcie Amerykanki, które ta udostępniła w Internecie. Podobny przypadek miał miejsce z hiszpańską marką ZARA, który na swoich ubraniach umieściła wizerunek prywatnej osoby, ale tym razem w formie obrazka. Aby wykorzystać czyjś wizerunek, musimy uzyskać zgodę danej osoby, która w żaden sposób nie ma charakteru domniemanego. Oprócz tego, musimy wynagrodzić osobie, której wizerunek widnieje np na ubraniach naszej firmy, fakt, że przynosi nam to korzyści finansowe. Wyjątkiem jest wizerunek osoby powszechnie znanej (jednak nie dotyczy to sytuacji prywatnych) oraz wizerunek danej osoby jak element większej całości. Przykładem sprawy sądowej dotyczącej wykorzystania czyjegoś wizerunku jest sprawa Gita Hall May vs. Lionsgate Entertainment, gdzie wizerunek znanej amerykańskiej modelki z lat 60. został wykorzystany w serialu "Mad Men". Szczególnej ochronie podlega wizerunek osób nieżyjących - przez 20 lat od daty śmierci można dochodzić praw związanych z ich wizerunkiem. Ciekawą kwestią, przedstawioną przez prawników, był "wizerunek" rzeczy, budowli czy przedmiotów. Przykładem może być tutaj Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, który na swojej internetowej stronie posiada zakładkę na temat zasad, na jakich można wykorzystać wizerunek tejże budowli.
Spotkanie zakończone zostało licznymi pytaniami widowni, wymianą uwag i zaproszeniem na kolejne prelekcje poświęcone modzie i prawnym jej aspektom.
